Odnośnie działań partyzantów podczas II wojny większość kojarzy AK, pro moskiewską GL i AL, ewentualnie NSZ. Na uboczu tej narracji od zawsze pozostawały formacje drugiej siły, a mianowicie chłopskiej partyzantki BCh, choć w jej łonie istniały takie oddziały jak szerzej nieznane, legendarne w regionie radomskim Zgrupowanie Partyzanckie BCh „Ośka”.
Historia partyzantów BCh „Ośki” to nic innego, jak opowieść o wiejskich chłopakach znad Iłżanki z południowo-wschodniego rejonu ziemi radomskiej, którzy postanowili, że nie będą bezsilnie znosić niemieckiej okupacji, zakładając oddział. Dokonali tego własnym sumptem, bez niczyjej pomocy, zgodnie z zasadą „Zrób to sam”. Czy rzucili się z przysłowiowymi „kosami” na czołgi? Nic z tych rzeczy. Trzon partyzanckiego oddziału utworzyło siedmiu chłopaków: uczniowie szkół średnich, powiatowy działacz ludowy, student i jeden małolat, przyszły „marszałek polny”. Nikt ich tego nie uczył, lecz dochowali wierności wszelkim regułom walki konspiracyjnej, w mistrzowski sposób tworząc strukturę konspiracyjną, sieć placówek, magazynów broni i łączności. Broń zdobywali na wrogu, polegając na swojej inteligencji, odwadze i przynależnej młodości brawurze, niejednokrotnie wyłącznie szczęściu zawdzięczając zachowanie życia, lecz wiadomo, że sprzyja ono odważnym.
W krótkim czasie bez oglądania na innych, a następnie po macoszemu traktowani przez centralne ośrodki władzy jako członkowie BCh, bez pokładania nadziei w zrzutach z Londynu czy Moskwy, swą nieprzejednaną wobec wroga postawą tudzież hołdowanym zasadom, zyskali szerokie poparcie miejscowej ludności, będące przecież warunkiem sine qua non skutecznej walki partyzanckiej. Z czasem siedmioosobowy skład rozrósł się do niemal tysiącosobowego, największego na Kielecczyźnie Zgrupowania BCh „Ośka”, nie tylko skutecznie przeciwstawiającego się niemieckiemu terrorowi, ale przede wszystkim dbającemu o zminimalizowanie ofiar wśród ludności cywilnej, uznającej tym samym jego żołnierzy za swoich niekłamanych obrońców.
Niepokonani ośkowcy zasłynęli wieloma wspaniałymi akcjami, wielokrotnie rozbijając, biorąc do niewoli lub też zmuszając do ucieczki silniejsze oddziały wroga, zyskując status najpoważniejszej pięści bojowej na swoim terenie, wywracając zarazem hierarchię w przyjętym układzie sił państwa podziemnego na tamtym terenie.
Żołnierze „Ośki” dali się poznać nie tylko wytrwałą walką, nie tylko partyzanckim sprytem i stosowanym fortelom, ale także dzięki przyjętym zasadom moralnym. Oparty na wartościach patriotycznych i chrześcijańskich Regulamin Zasad Postępowania Zgrupowania Partyzanckiego BCh „Ośka” zabraniający m.in. picia wódki, stanowił nadzwyczajny ewenement i także tym odróżnił chłopskich partyzantów spod radomskich wsi od szeregu innych formacji podziemnych, w tym należących do BCh. Bóg i Ojczyzna, gdyż honor mieli w sercach. Stąd brała się ich nadzwyczajna siła.
Dariusz Bednarczyk ur. w Jeleniej Górze. Absolwent Wydz. Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego. Mgr administracji. Współautor Wieluńskiego Słownika Biograficznego, t.3, pod redakcją Z. Szczerbika i Z. Włodarczyka, Wieluń 2016 r., oraz antologii „Węgry oczami Polaków”, Warszawa 2021 r.